Bang zijn bij de tandarts is niet ongewoon. Sommigen zijn zelfs zo bang voor de tandarts, dat ze niet meer durven te gaan (tandartsfobie). De kans is groot dat ze op termijn problemen krijgen aan tanden, kiezen en tandvlees. Gelukkig is er wel iets aan deze angst te doen.
Oorzaken tandartsangst
De oorzaken van angst voor de tandarts kunnen heel verschillend zijn en gaan vaak terug tot de jeugd. Een persoon met angst heeft in veel gevallen een slechte ervaring gehad. In andere gevallen is de angst doorgegeven door de ouders of afkomstig van ‘griezelverhalen’ op school.
De meeste mensen die tegen een tandartsbezoek opzien, gaan gelukkig wel. Toch blijven ze bang voor de boor of de verdovingsinjectie. Anderen zijn bang voor pijn.
Voorkomen van angst op jonge leeftijd
Om angst op latere leeftijd zoveel mogelijk te beperken is het van belang dat je je kind zo vroeg mogelijk meeneemt naar de tandarts. Uit onderzoek blijkt dat hoe eerder een kind went aan de tandarts, hoe kleiner de kans is dat er later angst ontstaat.
Een aantal tips voor tijdens de behandeling van je kind:
- Voor jonge kinderen is het goed als één van de ouders tijdens de controle of behandeling aanwezig is. Oudere kinderen kunnen proberen het in hun eentje te doen. Daardoor krijgen ze meer zelfvertrouwen.
- Blijf je er als ouder bij? Laat dan zoveel mogelijk over aan de tandarts. Doe geen valse beloftes, zoals: ‘Je voelt absoluut niks’. Als het dan tòch pijn doet, kan je kind zich verraden voelen.
- Je kan je kind belonen als het zich flink houdt. Geeft het een klein presentje, laat het een uurtje langer opblijven of verzin iets anders leuks. Beloon altijd pas achteraf en beloof geen dingen vooraf (“Als je doet wat de tandarts zegt dan krijg je…..”). Dit leidt nogal eens tot lastige onderhandelingen met het kind.
Tips voor mensen met angst
De tandheelkundige techniek is de laatste jaren sterk ontwikkeld. De spookverhalen van vroeger zijn allang verleden tijd. Zo kan tegenwoordig in principe alles vrijwel pijnloos.
Een aantal tips om je angst te verminderen
- Wat ook de oorzaak van je angst is, zorg voor een sfeer van wederzijds vertrouwen tussen jou en je tandarts.
- Als je bang bent een behandeling te ondergaan, praat er dan over met je tandarts. Hij is er dan op voorbereid en kan eventueel extra tijd voor jou nemen.
- Laat je informeren over het soort behandelingen dat u te wachten staat, over wat er gaat gebeuren en waarom. Overweeg of het voor jou prettiger is in de spiegel mee te kijken tijdens de behandeling, als dat kan.
- Iedereen heeft behoefte aan controle. Spreek daarom met de tandarts een teken af, zoals het opsteken van je hand, waarop de tandarts de behandeling kan onderbreken. Zo heb je het gevoel dat je iets van de behandeling in eigen hand houdt.
- Probeer eens of je baat hebt bij ontspannings- of ademhalingsoefeningen. Afleiding helpt vaak nog beter. Vraag eventueel om muziek, waarbij je zoveel mogelijk moeite doet er goed naar te luisteren. Naarmate je aandacht voor de behandeling minder is, zal een eventueel vervelend gevoel minder zijn.
Tips voor mensen met een tandartsfobie
Als u tandartsbezoek vaak lang uitstelt, gaat het gebit zichtbaar achteruit. Een slecht gebit doet uw zelfvertrouwen en uw sociale leven zeker geen goed. Je realiseert je wellicht steeds meer dat er van alles aan je gebit gedaan moet worden, waardoor de drempel steeds groter wordt. Je zal dus iets aan de angst moeten laten doen. En dat liever vroeger dan later. Dan is het beter dit zo snel mogelijk te doen, omdat de schade altijd minder is dan wanneer je het nog langer uitstelt. Een aantal zaken zijn hierbij van belang:
- Praat er met anderen over. Gebruik de hulp van anderen om je te motiveren en de juiste hulp te vinden. Zij kunnen je ondersteunen bij een belangrijke stap: het begin van de restauratie van je gebit en het einde van je ellende.
- Vraag naar de ervaringen van anderen met hun tandarts. Wie staat bekend als aardig, wie neemt de tijd om mensen gerust te stellen en gaat goed met kinderen om? Zo vind je een aardige tandarts bij jou in de omgeving.
- Schakel anderen in om je te helpen je aan de afspraak te houden. Zij kunnen je blijven motiveren toch te gaan (’s ochtends afhalen met een ontbijtje), om je te brengen (en er zeker van te zijn dat je op het laatste moment niet toch een andere afslag neemt) en om je tijdens zo’n eerste bezoek te steunen of eventueel het woord te doen als dat nodig is.
- Bereid de afspraak met de tandarts goed voor. Wat wil je en wat wil je beslist niet? Heb je voorkeuren van hoe tandartsen met jou dienen om te gaan of andere relevante informatie? (röntgenfoto’s etc.) Zorg dan dat de nieuwe tandarts die informatie krijgt. Als je bang bent dat je het zal vergeten te vertellen, schrijf deze informatie dan even op.
- Het is belangrijk dat je zelf de eerste afspraak maakt. Maak een afspraak voor een controle van het gebit, maar spreek met de tandarts af dat er de eerste keer niets wordt gedaan. De eerste keer is om kennis te maken en te onderzoeken of het persoonlijk klikt.
Kalmerende middelen
Sommige tandartsen maken gebruik van kalmerende middelen. Deze kalmerende middelen zoals lachgas, kunnen u helpen te ontspannen tijdens het tandartsbezoek. Hierdoor verkeer je tijdens de behandeling in een ontspannen toestand, maar kan je wel reageren als de tandarts je iets vraagt.
Kalmerende middelen kunnen vooraf, tijdens of na de behandeling worden toegediend en kunnen zowel oraal, via inhalatie als met een injectie worden toegediend.
Algehele narcose
Bij complexere behandelingen kan het nodig zijn dat de tandarts een patiënt onder algehele narcose brengt. Deze verliest daardoor tijdelijk het bewustzijn. Een algehele narcose wordt echter zelden toegepast en met name bij kinderen of ouderen met zware angst of een tandartsfobie, of mensen die geen controle hebben over hun bewegingen.
Bron: Angst voor de tandheelkundige behandeling (2006) van prof. dr. A. de Jongh, tandarts angstbegeleiding